Makat Sarkması

Kalın bağırsağın son kısmının makattan dışarı çıkmasıdır. Tıbbi adı ile 2 çeşidi vardır. Biri mucozaprolopsusu diğeri procidentiarecti’dir. Çok çeşitli nedenler buna yol açabilir. Kadınlarda erkeklere göre 4-5 misli fazla görülmektedir.

Makat sarkmasına yol açan nedenlerden en önemli ikisi kronik kabızlık ve çok sayıda doğum yapmaktır. Makat sarkmalarının %50-75’sinde sorumlu bu iki faktördür. Bunun dışında KOAH hastalarında, sürekli laksatif kullananlarda, ileri yaşlarda pelvisi döşeyen bağların gevşemesiyle, omurilik yaralanmalarında ve Hirschsprung gibi bazı çocuk hastalıklarında görülebilir.

Makat Sarkması Hangi Durumlarda Görülür?

En çok 4.derece hemoroidlerle karışır. Her ikisinde de kanama görülür. Hastanın farkı gözlemlemesi zordur. Makat sarkmasında bağırsağın üst bölümü fıtıklaşırken, hemoroid de makata yakın bölüm dışarıdadır.

Makat sarkması olan hastalar her tuvalette ıkınma sırasında makatın dışarı çıkmasından yakınır. Bu hastaların yarıdan fazlasında kabızlık ön plandadır ve bu hastalar genelde genç yaşlardadır. Makat dışarı çıktığından hastada tam boşalamama hissi vardır. Hasta sürekli tuvaleti varmış gibi tuvalete gitme ihtiyacı duyar ve sürekli bir ıkınma hissi (tenesmus) oluşur. Bu durum bir süre sonra hastayı psikolojik olarak etkiler. Toplumdan uzaklaşmasına neden olur. Her yerde tuvalet arar. Hastaların %40-50’sinde gaz ve dışkı kaçırma görülür. Bu genelde ileri yaşlarda görülen bir durumdur. Bununda en büyük nedeni dışarı çıkan parçanın anüs kaslarının yeterince görev yapmasını engellemesidir. Aşırı gerilmeye maruz kalan sfinkterler zamanla fonksiyonlarını yitirirler. Zamanla hastalarda dışkılama güçlüğü, el yardımıyla dışkılama oluşur. Kalın bağırsağın son kısmı genişler. Bunların dışında hastalarda kanama ve akıntıda vardır.

Makat Sarkması Tanısı

Tanı kolaydır. Diz-dirsek pozisyonundaki hastaya ıkınması söylenir. Anüsden kalın bağırsağın son kısmının fıtıklaştığı görülür. Anüs ile çıkan kısım arasında bir oluk oluşur. Bu durum mucozaprolopsusunda veya hemoroidde bulunmaz. Çıkan kısım hemen içeri itilip iki kaba et flasterle birleştirilir. Bağırsak aşırı derecede sarkarsa, lenf damarları da baskı altına alınır ve gelişen ödem bağırsakta nekroza ( çürümeye) neden olabilir. Tanıyı pekiştirmek için defekografi, pelvik MR ve endorektal US yapılır.

Makat sarkmasında diyet düzenlenmelidir. Bol posa bırakan lifli gıdalar, sebze yemekleri ve meyve önerilir. Hastaların günlük aldığı su miktarını 3 litreye çıkarması istenir. Hastanın sarkan kısmın devamlı içerde olmasını sağlaması istenir. Bu amaçla kullanılan çeşitli protezler vardır.

Makat Sarkması Tedavi Yöntemleri

Ameliyat olarak çok çeşitli yöntemler vardır. Çocuklarda veya ileri derecede düşkün ve anestezi olamayacak durumdaki yaşlılarda anal yolla girişimde bulunulur. Sarkan kısım içeri itildikten sonra dikişlerle iç duvara tespit yapılır. Bunun dışında gerek anal yolla gerekse karın yoluyla yapılan çok çeşitli ameliyatlar vardır. Bunlar hastanın durumuna, cerrahın tecrübesine göre değişir.

Ameliyat olmayan vakalarda bağırsak sıkışması, bağırsak delinmesi gibi komplikasyonlar gelişebilir. Ameliyatlarda başarı oranı %50-70 arasında değişir. Bu oran hastanın durumuna ve ameliyatın şekline göre değişir.